Lezing 1

Van experiment tot methode: Jungs actieve imaginatie in de context van zijn Rode Boek.

Punita Miranda (Universiteit Amsterdam)

Voor Punita Miranda is het Rode Boek van de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung (1875-1961) van groot belang in de geschiedenis van de psychiatrie. Het Rode Boek werd postuum gepubliceerd in 2009, bezorgd door Sonu Shamdasani. Het doet – op literaire en beeldende wijze – verslag van Jungs innerlijke ontwikkeling. Deze ‘reis naar het onbewuste’ werd voor hem de voornaamste bron van waaruit hij zijn latere psychologie ontwikkelde. Met poëtische taal en beelden laat het Jungs meest persoonlijke poging zien om – in woord of in beeld – uitdrukking te geven aan wat hij ‘actieve imaginatie’ noemde.  Actieve imaginatie is een soort gedramatiseerde manier van denken, een mentale activiteit waarbij hij zowel subject als object van zijn ervaringen was. Door zowel de protagonist als de antagonist van zijn eigen innerlijke drama te worden, probeerde Jung de spanning en de druk van het onbewuste materiaal te verwerken. Al pionierend ontdekte hij zo wat later voor de dieptepsychologie een belangrijk empirisch hulpmiddel zou worden om onbewuste psychische processen te onderzoeken.

Punita Miranda zal in haar lezing Jungs techniek om spontane fantasieën op te wekken nader bekijken, en met voorbeelden uit het Rode Boek laten zien hoe deze techniek ook in de hedendaagse psychotherapie kan worden gebruikt als een hulpmiddel voor persoonlijke groei.

Punita Miranda is op dit moment bezig aan het laatste  jaar van haar doctoraalonderzoek aan de universiteit van Amsterdam, waar zij Jung en zijn Rode Boek bestudeert.

Lezing 2

De dynamiek van de mandala

Inger van Lamoen-Dommisse

In het Rode Boek van C.G.Jung staat een serie afbeeldingen die min of meer los van de tekst meerdere mandalabeelden laat zien. Het gaat hier om een unieke serie tekeningen van Jung, zie pagina 79 t/m 97 van het Liber Secundus  van  het Rode Boek.

Vanuit haar persoonlijke ervaring met de interpretatie van tekeningen laat Inger van Lamoen met behulp van een powerpoint-presentatie het proces zien dat volgens haar achter deze serie schuil kan gaan.  Hierbij is het belangrijk  de tekeningen niet alleen als afzonderlijke eenheden te beschouwen, maar vooral ook het proces van verandering te volgen. Dit proces blijkt overeenkomst te vertonen met de biologische ontwikkeling van de mens en het individuatieproces.

Inger van Lamoen is arts en Jungiaans analyticus (IAAP, NAAP). In haar boek: Prentenboek van de Geest, Beeldtaal in psychotherapie, laat zij zien dat innerlijke beelden in een Jungiaanse therapie tot spreken kunnen worden gebracht.

Lezing 3

Heeft de publicatie van Jungs Rode Boek bijgedragen aan het begrijpen van synchroniciteit?

Roderick Main (Centrum voor Psychoanalytische Studies, Universiteit van Essex, Engeland)

In zijn lezing onderzoekt Dr. Main de vraag of de publicatie van Jungs Rode Boek heeft bijgedragen aan het begrijpen van synchroniciteit. Hij richt zich op drie aspecten: ten eerste Jungs synchronistische ervaringen die hij associeerde met het Rode Boek; ten tweede  sommige van Jungs voornaamste preoccupaties in het Rode Boek, die later centraal kwamen te staan in zijn theorievorming over sychchroniciteit, zoals betekenis en de beperkingen van de hedendaagse wetenschap en rationaliteit; en ten derde de betekenis van paganisme en westers esoterisme, zowel in het Rode Boek als ook in Jungs geschriften over sychchroniciteit. Main bekijkt welke impact de publicatie van het Rode Boek gehad heeft op zowel zijn eigen begrip van synchroniciteit als ook op publicaties over synchroniciteit van anderen.

Roderick Main is Professor bij het Centrum voor Psychoanalytische Studies en directeur van het Centrum voor Mythe Studies aan de Universiteit van  Essex, Engeland.  Hij is de auteur van The Rupture of time: Synchronicity and Jung’s Critique of Modern Western Culture (2004) en Revelations of Chance: Synchronicity as Spiritual Experience (2007), redacteur van Jung on Synchronicity and the Paranormal (1997), en mede-redacteur van Myth, Literature, and the Unconscious (2013).  Op dit moment leidt hij een 2 jaar lopend project (gesteund door de Arts and Humanities Research Council)  getiteld ‘“One world”: logical and ethical implications of holism’, dat een vergelijking bevat van begrippen van eenheid in het werk van C. G. Jung en dat van Gilles Deleuze.